Właśnie zaczął się nowy rok szkolny i nasze dzieci wróciły do stacjonarnego trybu edukacji. Pomyślałam, że jak szkoła to nauka, a jak uczenie się, to wykorzystywanie mózgu, a jak mózg to propozycja ćwiczeń. I tym oto ciągiem przyczynowo- skutkowym dotarłam do komputera i tego wpisu o mózgu, który też można gimnastykować.

Dla mnie mózg to nadal bardzo fascynujący narząd ciała. Gdyby za mojej młodości były dostępne takie opracowania jak teraz, te kolorowe książki z obrazkami, wywody naukowe i prelekcje profesora Marka Kaczmarzyka, to chyba bym została neurobiologiem albo przynajmniej kimś, kto zajmuje się mózgiem. Ciągle nie mogę się nadziwić ile wspaniałych rzeczy „ogarnia” organ, ważący jedynie ponad 1 kilogram.

Czy wiesz, że …

• Mózg to jedyny organ, który nie odczuwa bólu. W większości to galaretowata substancja, prawie w 80% składająca się z wody.
• Stanowiąc 2% masy ciała człowieka, mózg zużywa 20% energii produkowanej dziennie przez organizm.
• Ciało modzelowate, inaczej spoidło wielkie, łączy prawą i lewą półkulę mózgu.

Jak się jednak okazuje, nasz mózg nadal jest najmniej zbadanym organem w ludzkim ciele i już wiadomo, że jego przeszczep do innego organizmu (jak choćby przeszczep serca czy nerki) nie jest możliwy. I raczej nie będzie, no chyba, że w filmach science-fiction.

Jego funkcjonowanie jest z jednej strony fascynujące i niesamowite, a z drugiej tak bardzo jeszcze niezrozumiałe.

Prawa czy lewa ?

W swojej budowie mózg podzielony jest na dwie półkule – prawą i lewą. Są one symetrycznymi częściami mózgu, a łączy je ciało modzelowate inaczej spoidło wielkie. To właśnie dzięki niemu obie półkule komunikują się ze sobą i wiedzą czego chcą.

Często myślimy i mówimy o innych, że albo są bardziej humanistami albo patrzą na świat bardziej logicznie i matematycznie. Łączone jest to z dominacją półkul mózgowych, gdyż rzeczywiście fakt jest taki, że niektóre funkcje znajdują się tylko w lewej lub tylko w prawej części mózgu.

Generalnie jest jednak tak, że nie ma czegoś takiego jak dominująca półkula.  Ty czy Twoje dziecko używacie obie półkule w równym stopniu. Bo przecież każdy z nas potrafi liczyć, porozumiewać się, odczuwać emocje czy używać swojej wyobraźni.

Czy znasz człowieka, który tylko i wyłącznie odbiera świat przez emocje i intuicję, a nie umie logicznie zaplanować pewnych swoich działań? Albo widzisz, że komuś lekko przychodzi opowiadanie i konkretne nazywanie wszystkiego, ale przy tym nie potrafi stworzyć prostego dania z użyciem jajek i mąki?

Mimo to fakt jest taki, że jedna półkula lepiej radzi sobie z pewnymi funkcjami niż druga, co wynika ze skupisk neuronalnych tworzących pewne ośrodki. Istnienie odmiennych ośrodków w półkulach różnicuje ich aktywność przy danym zadaniu czy działaniu.

Gdy dobiegają do nas dźwięki, coś słyszymy, to prawa półkula podobnie reaguje na te dźwięki jak lewa. Ale gdy te dźwięki są słowami lub zdaniami, to aktywuje się ośrodek mowy w lewej półkuli, który odpowiada za aspekty mówienia, rozumienia i tworzenia wypowiedzi. To własnie tej części mózgu łatwiej jest przetworzyć dobiegające impulsy, by porozumieć się w sposób werbalny ze światem.

Podobnie jest z liczeniem i operowaniem za pomocą zapisu. Gdy rozwiązujesz zadanie matematyczne to właśnie lewa półkula jest bardziej aktywna, bo tam znajdują się ośrodki nastawione na analizowanie i obliczanie. Jeśli zaś masz namalować obraz lub wymyślać coś kreatywnego z pomocą przyjdą skupiska neuronów w półkuli prawej, które chętnie „myślą” abstrakcyjnie i poza schematem.

To pełnienie odmiennych funkcji nazywa się LATERALIZACJĄ.

Lateralizacja, inaczej stronność – asymetria czynnościowa prawej i lewej strony ciała ludzkiego, która wynika z różnic w budowie i funkcjach obu półkul mózgowych. Wyraża się np. większą sprawnością ruchową prawych kończyn niż lewych, a także rejestrowaniem przez mózg większej liczby bodźców zmysłowych dochodzących z jednej strony ciała.

Podkreślmy zatem, że łatwiejsze radzenie sobie przez daną półkulę z danymi czynnościami wynika po prostu z tego, że pewne skupiska neuronalne zagnieździły się w lewej lub prawej półkuli. Dla przykładu ośrodek mowy jest zlokalizowany w lewej półkuli, a ośrodek związany z emocjami w prawej części.

Jeśli zaś chodzi o kontrolowanie naszego ciała, to prawa półkula zwykle steruje lewą stroną ciała i odwrotnie. Dodatkowo, na ogół to lewa półkula mózgu jest nieco sprawniejsza, a tym samym sprawniejsza jest prawa strona naszego ciała. Dlatego też większość ludzi pisze, myje zęby lub odkręca słoiki prawą ręką.

Co warto wiedzieć o półkulach mózgu?

Warto zwrócić uwagę, że świat jest stworzony dla osób praworęcznych – w samochodzie skrzynia biegów znajduje się na prawo od siedzenia kierowcy, pokrętła łatwiej obracać prawą ręką, a sale dydaktyczne są tak urządzone, że światło z okien pada z lewej strony, tak by tego co piszemy nie zasłaniać prawą, piszącą ręką.

Rusz głową czyli gimnastyka dla mózgu

To co jest ważne, to by obie półkule jak najlepiej przekazywały sobie informacje, a co za tym idzie miały dużo powiązań neuronalnych między sobą. I tu ważną role odgrywa spoidło wielkie i jego sprawne działanie.

Im więcej połączeń, tym lepiej komunikują się półkule, a przez to Ty lub Twoje dziecko lepiej wykorzystujecie potencjał obu półkul.

Poniżej moja propozycja kliku ćwiczeń, które z pewnością pomogą wpłynąć na lepsze porozumiewanie się między półkulami. Bo mózg trzeba gimnastykować, by podobnie jak mięśnie działał sprawnie i efektywnie.

Ćwiczenie 1 – Zamiana ręki

Spróbuj od czasu do czasu, by czynności, które normalnie wykonujesz stroną wiodącą np. prawą ręką czy nogą wykonywać drugą.
Mogą to być takie czynności jak mycie zębów, obsługa pilota do telewizora, rysowanie czy sterowanie myszką komputera.

Ćwiczenie 2 – Leniwe ósemki

Wyciągnij przed siebie rękę, zaciśnij w pięść i unieś kciuk do góry. Następnie ruszaj ręką i rysuj w powietrzu leniwą, rozciągnięta w poziomie ósemkę, taki znak nieskończoności.
Rysowanie ósemki rozpocznij od środka i kieruj kciuk w górę, w lewą stronę, aż wykonasz dwie pętle leniwej (leżącej) ósemki Głowę trzymaj nieruchomo, a jedynie gałkami ocznymi cały czas obserwuj ruch kciuka. Powtórz ćwiczenie drugą ręką.
Poziom mistrzowski, to wykonanie ćwiczenia oburącz jednocześnie.

Ćwiczenie 3 – Rysowanie oburącz

Przygotuj czystą kartkę lub tablicę do rysowania. Nakreśl na niej pionową oś symetrii na wprost nosa. Następnie rysuj obydwiema rękoma jednocześnie tak, by rysunek z jednej strony był zwierciadlanym odbiciem drugiej strony.
To ćwiczenie możesz wykonywać w dowolnym miejscu, rysując w powietrzu na „niewidzialnej planszy”.
Poziom mistrzowski, to wykonanie tego ćwiczenia przy pomocy stóp. Na początku możesz rysować na piasku albo od razu zacząć z kredkami lub flamastrami.

Podobał Ci się ten tekst?
Napisz swój komentarz.
Dziękuję 🙂